Göktürk Kağanlığı, Orta Asya’da önemli bir Türk hükümdarlığıydı ve genellikle Türk tarihindeki önemli dönemlerden biri olarak kabul edilir. İşte Göktürk Kağanlığı’nın ana hatlarıyla tarihçesi:
Kuruluş (MÖ 6. Yüzyıl – MS 552): Göktürk Kağanlığı, MÖ 6. yüzyılın sonlarında veya MS 6. yüzyılın başlarında Orta Asya steplerindeki Türk kabileleri arasında doğdu. Asıl olarak Orhun ve Yenisey nehirleri civarında yaşayan Göktürkler, çeşitli Türk boylarını bir araya getirerek güçlü bir konfederasyon oluşturdular.
Bölünme ve İkinci Göktürk Kağanlığı (MS 603): Göktürk Kağanlığı, MS 603’te ilk kez ikiye bölündü. Doğu Göktürk Kağanlığı ve Batı Göktürk Kağanlığı olarak adlandırılan bu iki devlet arasındaki rekabet ve mücadeleler, Göktürk tarihinde önemli bir yer tutar.
Türk Kağanlığı’nın Yeniden Birleşmesi (MS 682): Batı Göktürk Kağanlığı’nın yıkılmasının ardından, Orhun ve Yenisey nehirlerinin civarında yaşayan Türk boyları, II. Tonyukuk önderliğinde yeniden birleşerek, Türk Kağanlığı’nı kurdu. Bu dönem, Göktürklerin Çin ile yürüttüğü mücadelelerin de yoğunlaştığı bir dönemdir.
Müslümanlarla Mücadele (8. Yüzyıl): Göktürk Kağanlığı’nın son dönemlerinde, Müslüman Arapların Orta Asya’ya yönelmesiyle, Göktürkler ve Müslümanlar arasında çatışmalar yaşandı. Bu dönemde Göktürk Kağanlığı’nın sınırları daraldı ve etkinliği azaldı.
Çöküş ve Sonrası (9. Yüzyıl): Göktürk Kağanlığı, 9. yüzyılın başlarında, iç çekişmeler ve dış baskılar nedeniyle zayıflamaya başladı. Sonunda, 744 yılında Karluklar ve Uygurların birleşik kuvvetleri tarafından yıkıldı. Göktürklerin büyük bir kısmı batıya, Ötüken bölgesine göç etti.
Göktürk Kağanlığı’nın çöküşü, Orta Asya’da siyasi ve etnik dengelerin değişmesine neden oldu. Göktürklerin yerine farklı Türk ve Moğol boyları ön plana çıktı ve Orta Asya’nın tarih sahnesi yeniden şekillendi. Göktürklerin kültürel etkisi, özellikle Türk tarihinde ve Türk halklarının kimliklerinde önemli bir yer tutmaktadır.